Inkomenszekerheid

Wat zijn de huidige regelingen rondom inkomenszekerheid?

Nederland kent een uitgebreid, maar vaak ook verwarrend stelsel om inkomensverlies of een gebrek aan inkomen bij mensen te compenseren. Meestal wordt er een onderscheid gemaakt tussen volksverzekeringen, toeslagen, sociale voorzieningen en werknemersverzekeringen. Daarnaast bestaan er ook nog gemeentelijke inkomensvoorzieningen.

De Algemene Ouderdomswet (AOW) is de meest bekende volksverzekering. Mensen die de pensioenleeftijd hebben bereikt (67 jaar en 3 maanden), hebben recht op AOW ongeacht hun financiële situatie. Verder kunnen mensen verschillende toeslagen krijgen afhankelijk van hun woon-, financiële of gezinssituatie. Zo bestaan er zorgtoeslag en huurtoeslag voor mensen met een laag inkomen en kinderbijslag voor gezinnen met kinderen.

Verder zijn er de sociale voorzieningen, deze vormen het laatste vangnet voor mensen die zelf geen inkomen kunnen verwerven en geen recht hebben op andere uitkeringen. De meest bekende regeling is de bijstandsuitkering binnen de Participatiewet. Ten slotte bestaan er nog de werknemersverzekeringen. Dit betreft vaak een tijdelijke uitkering voor mensen die werkloos zijn geworden. Het verschil tussen werknemersverzekeringen en de voorgenoemde inkomensvoorzieningen is dat de laatste uit belasting worden betaald, terwijl de eerste uit werkgevers- en werknemerspremies worden betaald.

Alle inkomensvoorzieningen die hierboven zijn genoemd, worden op nationaal niveau georganiseerd.

Daarnaast hebben gemeentes zelf de mogelijkheid om inwoners extra inkomensondersteuning te bieden. Dit kan bijvoorbeeld via de kwijtschelding van de afvalstoffenheffing, de bijzondere bijstand (voor onvoorziene uitgaven), het AOW-tegoed en de individuele inkomenstoeslag voor mensen die langdurig een laag inkomen hebben. Er zijn dus diverse fondsen en tegoeden beschikbaar (voor een overzicht, zie Staat van de Stad 2018, pag. 62).

Deze gemeentelijke regelingen hebben een beperkt effect op de koopkracht van mensen met een laag inkomen, ze vormen ongeveer 5-6% van het besteedbaar inkomen. Desalniettemin zijn dergelijke regelingen belangrijk om mensen wat meer financiële ruimte te bieden.

Wat is een basisinkomen?

Het basisinkomen is het idee dat elke burger maandelijks recht heeft op een inkomen dat hoog genoeg is om van rond te komen. Iedereen ontvangt dit inkomen, ongeacht de persoonlijke situatie. Voor een basisinkomen moet aan de volgende pijlers worden voldaan:

• Het is universeel (iedereen binnen een samenleving heeft er recht op)
• Het is individueel (het wordt per persoon betaald)
• Het is onconditioneel (Je hoeft er in principe niets voor terug te doen)
• Het is hoog genoeg om in de basisbehoeften te voorzien (wonen, eten, drinken, etc.)

Het basisinkomen biedt iedereen de mogelijkheid om zijn of haar leven naar eigen wens in te richten. Het vormt dus de weg naar ‘echte vrijheid’, omdat het ons recht op vrijheid ondersteunt met de middelen om deze vrijheid daadwerkelijk te realiseren.

Het basisinkomen vormt een belangrijk alternatief voor ons huidige stelsel van inkomensvoorziening. Het huidige stelsel is ingewikkeld, bureaucratisch en geeft mensen niet de goede mogelijkheden om zich te ontwikkelen. Veel mensen komen erin vast te zitten of hebben geen toegang tot de juiste voorzieningen. Dit leidt vaak tot een bestendiging van armoede.

Om meer te leren over het basisinkomen, zowel de voordelen als nadelen, bezoek dan https://basisinkomen.net/obi/.