Wonen in Armoede in Lombardijen

Geachte burgemeester, geacht College, geachte Raad,

Lombardijen is een Rotterdamse wijk op Zuid en kent een verwaarloosd woningaanbod van huizen en goedkope flats. De grote hoeveelheid goedkope woningen is aantrekkelijk voor mensen met lage inkomens. In deze wijk wonen veel kwetsbare en kansarme mensen. In Lombardijen wonen ruim 14.000 inwoners, van wie meer dan de helft alleenstaand en/of 50-plus is. De samenstelling van de bevolking en de verwaarloosde staat van de woningen zijn al decennia lang onderwerp van discussie, echter zonder dat er veel verandert.

Havensteder is er de grootste aanbieder van woningen, maar niet alleen in Lombardijen zijn de woningen verwaarloosd, ook in andere Rotterdamse wijken klaagt men over het slechte onderhoud door het woningbouwbedrijf, waaronder in de Valkeniersbuurt en in Ommoord. In oktober 2017 werd de directrice van Havensteder in Dagblad 010 de krottenkoningin van Rotterdam genoemd.

 

Dit probleem bestaat al jaren

Enkele bewoners die zich actief voor de wijk inzetten, vertelden dat er in de loop der jaren verschillende bewonersinitiatieven zijn geweest die de klachten kenbaar hebben gemaakt. Maar inmiddels zijn de meeste bewoners moe van de strijd afgedropen door de ingewikkelde bureaucratie die de woninggigant in het leven heeft geroepen.

 

Kafkaiaans doolhof

De klachtenprocedure van Havensteder lijkt op een doolhof. Bewoners kunnen een klacht inbrengen via een zogenaamde Complex-Commissie, die een dossier vormt en de klacht bij de Brug, het Huurdersplatforum, inbrengt, die de klacht aan Havensteder overbrengt.

Het is voorgekomen dat een bewoner rechtstreeks een klacht indiende en van het woningbedrijf te horen kreeg dat zij de klacht eerst aan de commissie van haar complex moest voorleggen. Maar het gebouw waarin zij woonde, had helemaal geen Complex-Commissie. Daarmee stond de bewoonster met lege handen en was het einde verhaal.

Een van de initiatiefnemers vertelt: “Er zijn in de loop van de tijd keurige dossiers opgebouwd en aan Havensteder overhandigd. Vervolgens werden de dossiers per stuk behandeld en werd her en der een klacht verholpen. Hier een plafonnetje en daar een wasmachineaansluiting. Het is ook voorgekomen dat een zorgvuldig opgebouwd dossier kwijtraakte.”

Uit de vele genoemde voorbeelden blijkt dat de bewoners, noch de hulpverleners, noch de gemeentelijke instellingen met haar lokale ondersteuners echte structurele verandering teweeg konden brengen.

 

Ongezond

Als je door de buurt fietst, zie je niet meteen welke armoede achter de ramen schuilt. Veel bewoners leven in huizen die er van buiten redelijk verzorgd uitzien, maar die aan de binnenkant schimmelen waardoor de gezondheid in het geding is.

Een onderzoek van de GGD zou een belangrijk signaal af kunnen geven. Maar veel mensen schamen zich voor de omstandigheden waaronder zij leven waardoor zij niet makkelijk iemand uitnodigen om naar hun beschimmelde badkamer te komen kijken.

Naast vocht en schimmel is ook asbest een probleem, evenals enkel glas, loze water leidingen, oude elektrische kabels, verrotte kozijnen en balustrades en te smalle, roestende waterleidingen waardoor aan- en afvoer verstoppen en de wasmachine overloopt en de afvoerputjes van de gootsteen en de wc vuil rioolwater opspuwen dat de gang op drijft.

 

De strategie van de druppelende kraan

Sommige huizen in de wijk zijn wel opgeknapt. Daardoor ontstaat er hoop dat andere huizen ook eens aan de beurt komen. Anderen hebben een nieuwe badkamer gekregen of een nieuwe wasmachineaansluiting of werd de schimmel “aangepakt” door een verlaagd plafond aan te brengen waarna de schimmel een poosje uit het zicht verdween. Maar de gebreken bleven.

Een bewoonster vertelt: “Vanwege de te nauwe waterafvoer werd de wasmachineaansluiting naar beneden verplaatst in de keuken. Daar werd de wasmachine aangesloten op dezelfde elektriciteitgroep als die van de keuken, waardoor nu de stoppen regelmatig springen als iemand even de magnetron of de boiler aanzet als de wasmachine staat te draaien. Nu moeten we timen wanneer we douchen en wassen.”

Een van de bewoners noemt het beleid van Havensteder: “De strategie van de druppelende kraan. Soms komt er wat en soms komt er niks. Je kunt nergens op rekenen en dat is heel vervelend.”

 

Wonen in armoede

Armoede openbaart zich niet makkelijk en tegelijkertijd is armoede een probleem dat zich op vele fronten afspeelt en een groot effect heeft op je leven. Alleenstaanden kunnen geen oppas betalen om een avond naar een buurtvergadering te gaan, ouderen durven soms niet alleen over straat maar hebben geen geld voor vervoer, mensen slapen met de hele familie in de woonkamer omdat de slaapkamers vochtig of tochtig zijn en kinderen gaan daardoor niet uitgerust naar school.

Door armoede raken mensen gestrest en vermoeid. De focus is gericht op overleven waardoor het strategisch vermogen om te plannen afneemt. Mensen worden door zorgen in beslag genomen door de huur voor de volgende maand, door de factuur voor de wifi, door schoolgeld of door een schuldenlast en hebben geen energie meer om ook nog eindeloos binnen complexe processen te participeren.

 

Sociale taak

Bovendien hebben zij al vaker organisaties en initiatieven in vertrouwen genomen en hun zorgen met allerhande professionals gedeeld: tot op heden is er niets veranderd. Het vertrouwen is weg.

Door de slechte reputatie van Havensteder in Lombardijen is het recentelijk aangekondigde groot onderhoud geen geruststelling. Op de website kun je de aankondiging niet terugvinden. Niemand weet wat er precies gaat gebeuren en of dit groot onderhoud afdoende is om de vele problemen aan te pakken. Er zou eerder gedacht moeten worden aan renovatie van de huizen in plaats van aan onderhoud, maar daarvan lijkt geen sprake.

Armoede is een gulzig monster dat energie vreet. Door de Kafkaiaanse klachtenprocedures en de strategie van de druppelende kraan haken bewoners af en blijven weg van de fora waar deze zaken juist besproken kunnen worden. De energie om met lange adem binnen de doolhoven van de grote woonreuzen de juiste inzet af te dwingen die tot structurele renovatie leidt, is deze kwetsbare groep mensen ontvallen.

De vraag ligt nu voor: wie neemt het op voor de bewoners van Lombardijen en wie zorgt voor een fatsoenlijke leefomgeving?

 

Daarom vragen wij de gemeente Rotterdam het volgende:

• Kan de gemeente Rotterdam prestatieafspraken met Havensteder maken om al het achterstallige onderhoud in Lombardijen structureel aan te pakken?
• Wil de gemeente Rotterdam haar verantwoordelijkheid nemen om ervoor te zorgen dat de taak van de sociale woningbouw goed word uitgevoerd zodat de mensen in Lombardijen, en ook in andere buurten van Rotterdam, een fatsoenlijk onderkomen hebben zonder schimmel, vocht en asbest en met deugdelijke waterleidingen en rioleringen, dubbelglas en 21^e eeuwse elektriciteitsmeters?
• Kan de gemeente Rotterdam aandringen op vereenvoudiging en op het transparanter maken van de klachtenprocedure?

 

Wij hopen op een positief en spoedig antwoord, omdat armoede niet kan wachten.

 

Hoogachtend,

 

Mieke Zagt en Annuska Nickolson

Woordvoering

Namens RAB, de Rotterdamse Armoedebestrijdings Beweging

Julia Adam

Rutger Henneman

Sjoerd van Schooneveld

Vanessa Umboh

Gijs Custers

Het bestuur van de Rotterdamse Sociale Alliantie

Jan Blankers

Danny Mense

 

---

17 November 2018, Mieke Zagt