Gisteren zond de EO de documentaire Lost Boys, 5 jaar later uit.
In 2011 volgde Margit Balogh de jongens van de jeugdbende Bloods. Een van hen was Demo. Vijf jaar later heeft hij de vicieuze cirkel van criminaliteit en gevangenissen achter zich weten te laten. Hij werkt als reporter voor een bekend radiostation, is labelmanager bij een platenmaatschappij en is genomineerd voor de NTR-radioprijs. Toch komt Demo maar niet los van zijn verleden. Nog steeds wordt Demo achtervolgd door deurwaarders, schuldeisers en justitie.
Als hij zijn schulden 
wil oplossen, wordt hij van het kastje naar de muur gestuurd. Ondanks dat hij maandelijks 1000 euro afbetaalt, worden zijn schulden niet minder door oplopende boetes en de kosten van de incassobureaus. Demo wordt er moedeloos van.
Dit moeten jullie zien
Rachel Heymans, bestuursvoorzitter van Talenz Skool uit Rotterdam Zuid, reageerde onmiddellijk op dit indrukwekkende portret: “Dit is zo herkenbaar. Dit moeten jullie zien.”
Mieke Zagt interviewde Rachel en vroeg haar waarom het zo herkenbaar is.
Rachel vervolgt: “Mensen die weinig tot niets te besteden hebben, zijn bezig met overleven. Voorzien in hun basisbehoeften, daar ligt de prioriteit. Dit zie ik voornamelijk bij gezinnen met opgroeiende kinderen. Een administratie bijhouden naast het overleven is dan vaak te veel gevraagd.”
Ook Demo uit de documentaire kan het niet opbrengen om de stapels post te openen om zo het overzicht te bewaken. Demo legt uit: “Als Margit mij belde, ging het natuurlijk over de film, maar zij stelde me ook vragen die me goed deden, zoals ‘Heb je al gegeten?’ en ‘Hoe gaat het met je?’ Dat was bijzonder voor me.”
Rachel: “Men zegt vaak dat mensen in deze situatie de kop in het zand steken, maar dat klopt niet. Ze ontkennen niet dat er problemen zijn, maar het is gek genoeg een vorm waarmee zij zichzelf beschermen om een depressie te ontspringen. Het gaat al niet goed, dus waarom zal ik mezelf nog meer frustreren door de post te openen. De boodschap van de brief is bekend. Laat de dag maar niet verpest worden door nog meer slecht nieuws.”
Even bellen voor een betalingsregeling
Vaak adviseert men om te bellen voor een betalingsregeling. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Rachel illustreert: “Het vraagt moed, wijsheid en taalvaardigheid om dit op een overtuigende manier te doen. Bovendien is het niet vanzelfsprekend dat men kan bellen; daar zijn namelijk ook kosten aan verbonden. Gelukkig zijn er wel organisaties die mensen ondersteunen. Maar vaak wordt daar te laat op in gezet.”
Leven met angst
Veel mensen in die situatie leven in constante angst: angst dat je kinderen uit huis worden geplaatst omdat je de zorgplicht niet naar maatstaven kan nakomen of angst voor ontruiming, angst voor opsluiting. Waar is de uitweg?
Rachel legt uit dat mensen zonder redelijk inkomen kwetsbaar blijven: “Heb je je uiteindelijk weten te redden uit de financiële stress, komt er weer wat om de hoek kijken. Voor mensen die meer te besteden hebben is het makkelijk om wat te sparen voor eventueel onverwachte uitgaven. Maar hoe doe je dit als je niets kunt sparen? Net uit een schuldentraject en toch weer terug bij af. Een vicieuze cirkel. Dat heb ik te veel en te vaak gezien! Ik kom dit continu tegen.”
Advies
Zou je mensen die dit overkomt een advies kunnen geven?
Rachel: “Om eerlijk te zijn niet. Ik heb dat geprobeerd: doorverwijzen naar de schuldhulpverlening, formulierenspreekuren, maar de oplossingen zijn vaak van tijdelijke aard en symptoom bestrijdend. Het ‘systeem, de bureaucratie’ staat enorm in de weg. De mentaliteitsverandering is een grote opgave voor zowel de schuldeisers als de schuldenaren.”
rabrotterdam.nl 